قواعد فونتیک دزفول ویکی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
* او خیلی کشیده که با '''/:u/''' نمایش داده می شود: مانند [[قوم]] (خویشاوند) qu:m ، [[پوم]] (نوعی پرنده) pu:m. | * او خیلی کشیده که با '''/:u/''' نمایش داده می شود: مانند [[قوم]] (خویشاوند) qu:m ، [[پوم]] (نوعی پرنده) pu:m. | ||
* او کوتاه که با '''/o/''' نمایش داده می شود: مانند [[سُک]] (قلاب ماهی) sok. | * او کوتاه که با '''/o/''' نمایش داده می شود: مانند [[سُک]] (قلاب ماهی) sok. | ||
* ـِ بلند متمایل به ی که با '''/é/''' نمایش داده می شود: مانند [[سیل]] (نگاه) sél، نشینِی (امر نشستن) neşiné. | * ـِ بلند متمایل به ی که با '''/é/''' نمایش داده می شود: مانند [[سیل]] (نگاه) sél، نشینِی (امر نشستن) neşiné ، مره (مرد) méra . | ||
* ـِ کوتاه که با '''/e/''' نمایش داده می شود: مانند [[تنگ]] (پر) teng، [[قنج]](نیش حشره) qenj. | * ـِ کوتاه که با '''/e/''' نمایش داده می شود: مانند [[تنگ]] (پر) teng، [[قنج]](نیش حشره) qenj. | ||
* ا بلند که با '''/ | * ا بلند که با '''/ā/''' نمایش داده می شود: مانند [[قاد]] (کفل) qād ، [[تال]] (ورودی کت) tāl . | ||
* ـَ کشیده که با '''/á/''' نمایش داده می شود: مانند [[بره]] (کفگیر) bára ، دقه (خالکوبی) /dáqa/. | |||
==صامت ها== | ==صامت ها== | ||
صامت ها در دزفولی از فارسی متداول و معیار بیشترند چرا که حروفی مانند ح و عین و غین به وضوح دارای تلفظی غلیظ و قابل تشخیص از واج های صامت مشابه مثل ه ، ا و یا ق هستند. البته حرف ژ نیز در گویش دزفولی قدیم به صورت ج تلفظ می شده ولی امروزه در کلمات وارداتی مثل انرژی به صورت ژ ادا می شود. | |||
* حروف بدون صدای متداول به صورت زیر هستند: | |||
{| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto" | |||
! صامت|| فونتیک || کاربرد || معنی | |||
|- | |||
| ب || /b/ || [[برد]] /bard/ || سنگ | |||
|- | |||
| پ|| /p/ || [[کپو]] /kapu/ || سبد | |||
|- | |||
| ت || /t/ || [[ختمی]] /xátmi/ || ختمی | |||
|- | |||
| ج|| /j/|| [[جون]] /javan/ || هاون چوبی بزرگ | |||
|- | |||
| چ || /ç/|| [[کچه]] /káça/ || چانه | |||
|- | |||
| ح|| /ḥ/|| [[بحتیه]] /baḥtia/ || شیربرنج | |||
|- | |||
| خ|| /x/|| [[پختار]] /pextār/ || وجین | |||
|- | |||
| د|| /d/|| [[تندو]] /tondu/ || بقچه | |||
|- | |||
| ر|| /r/|| [[ترتول]] /tartul/ || سبزی خوردن | |||
|- | |||
| ز|| /z/|| [[آبزه]] /ābázá/|| تقاص | |||
|- | |||
| س|| /s/|| [[مسقنه]] /masqena/ || ظرف بزرگ آب | |||
|- | |||
| ش|| /ş/|| [[قمش]] /qomeş/ || قنات | |||
|- | |||
| ع|| /'/ || [[عس]] /ass'/ || استخوان | |||
|- | |||
| غ|| /ġ/ || [[لغت]] /laġat/ || لگد | |||
|- | |||
| ف|| /f/ || [[عفتو]] /aftow'/ || آفتاب | |||
|- | |||
| ق|| /q/ || [[تقاله]] /toqāla/ || زخم | |||
|- | |||
| ک|| /k/ || [[لکه]] /lekka/ || کهنه پارچه | |||
|- | |||
| گ|| /g/ || [[علاگه]] /allāga'/ || زنبیل | |||
|- | |||
| ل|| /l/ || [[سله]] /sála/ || سطل | |||
|- | |||
| م|| /m/ || [[کمچه]] /kámça/ || قاشق بزرگ | |||
|- | |||
| ن|| /n/ || [[اندر]] /endar/ || بی حفاظ | |||
|- | |||
| و|| /v/ || [[گوه]] /gava/ || بن بست | |||
|- | |||
| ه|| /h/ || بهار /bohār/ || بهار | |||
|- | |||
| ی|| /y/ || [[یردن]] /yárdan/ || جویدن | |||
|} | |||
عین که اگر به صورت غلیظ و حلقی مشاله عربی تلفظ شود با /'/ نمایش داده می شود: بیعار /bé'ār/ و گرنه همان /a/ خواهد بود. | |||
==تشدید== | |||
* بر خلاف فارسی تشدید در میان لغات دزفولی به کرات مشاهده می شود. مانند [[تکّه]] /tekka/ ، [[حدّه]] /ḥedda/ و یا [[حکّه]] /ḥakka/. | |||
* به طرز جالبی بسیاری از کلمات عربی مشدّد بدون تشدید و با ـَ کشیده ادا می شوند مثل بنا /bána/ ، صراف /sárāf/ ، بنی نجار /bani nájār/. | |||
نسخهٔ ۱۲ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۰:۵۵
ابندا باید گفت تلفظ در گویش دزفولی یکسان نیست و ممکن است در میان مردم یک منطقه با مناطق دیگر اندکی متفاوت باشد. از سوی دیگر بسیاری از مصوت ها در گویش های متداول فارسی وجو ندارد. برای ثبت و یکسان سازی تلفظ ها می توان لغاتی را به عنوان شاهد هر مصوت در نظر گرفت.
مصوت ها
- او بلند متمابل به واو که با /ow/ نمایش داده می شود: مانند قول (عمیق) qowl، مور (مُهر) mowr.
- او کشیده که با /u/ نمایش داده می شود: مانند سور (شور)sur ، مور (مورچه) mur.
- او خیلی کشیده که با /:u/ نمایش داده می شود: مانند قوم (خویشاوند) qu:m ، پوم (نوعی پرنده) pu:m.
- او کوتاه که با /o/ نمایش داده می شود: مانند سُک (قلاب ماهی) sok.
- ـِ بلند متمایل به ی که با /é/ نمایش داده می شود: مانند سیل (نگاه) sél، نشینِی (امر نشستن) neşiné ، مره (مرد) méra .
- ـِ کوتاه که با /e/ نمایش داده می شود: مانند تنگ (پر) teng، قنج(نیش حشره) qenj.
- ا بلند که با /ā/ نمایش داده می شود: مانند قاد (کفل) qād ، تال (ورودی کت) tāl .
- ـَ کشیده که با /á/ نمایش داده می شود: مانند بره (کفگیر) bára ، دقه (خالکوبی) /dáqa/.
صامت ها
صامت ها در دزفولی از فارسی متداول و معیار بیشترند چرا که حروفی مانند ح و عین و غین به وضوح دارای تلفظی غلیظ و قابل تشخیص از واج های صامت مشابه مثل ه ، ا و یا ق هستند. البته حرف ژ نیز در گویش دزفولی قدیم به صورت ج تلفظ می شده ولی امروزه در کلمات وارداتی مثل انرژی به صورت ژ ادا می شود.
- حروف بدون صدای متداول به صورت زیر هستند:
| صامت | فونتیک | کاربرد | معنی |
|---|---|---|---|
| ب | /b/ | برد /bard/ | سنگ |
| پ | /p/ | کپو /kapu/ | سبد |
| ت | /t/ | ختمی /xátmi/ | ختمی |
| ج | /j/ | جون /javan/ | هاون چوبی بزرگ |
| چ | /ç/ | کچه /káça/ | چانه |
| ح | /ḥ/ | بحتیه /baḥtia/ | شیربرنج |
| خ | /x/ | پختار /pextār/ | وجین |
| د | /d/ | تندو /tondu/ | بقچه |
| ر | /r/ | ترتول /tartul/ | سبزی خوردن |
| ز | /z/ | آبزه /ābázá/ | تقاص |
| س | /s/ | مسقنه /masqena/ | ظرف بزرگ آب |
| ش | /ş/ | قمش /qomeş/ | قنات |
| ع | /'/ | عس /ass'/ | استخوان |
| غ | /ġ/ | لغت /laġat/ | لگد |
| ف | /f/ | عفتو /aftow'/ | آفتاب |
| ق | /q/ | تقاله /toqāla/ | زخم |
| ک | /k/ | لکه /lekka/ | کهنه پارچه |
| گ | /g/ | علاگه /allāga'/ | زنبیل |
| ل | /l/ | سله /sála/ | سطل |
| م | /m/ | کمچه /kámça/ | قاشق بزرگ |
| ن | /n/ | اندر /endar/ | بی حفاظ |
| و | /v/ | گوه /gava/ | بن بست |
| ه | /h/ | بهار /bohār/ | بهار |
| ی | /y/ | یردن /yárdan/ | جویدن |
عین که اگر به صورت غلیظ و حلقی مشاله عربی تلفظ شود با /'/ نمایش داده می شود: بیعار /bé'ār/ و گرنه همان /a/ خواهد بود.