قمش
قمش (qomeş) شبکه ای مشابه قنات است که چهار یا پنج قرن پیش برای ذخیره و انتقال آب از محل رودخانه دز به منطقه شهری دزفول ساخته شده است. در شوشتر به آن «سُفته» میگویند که گفته میشود قدمت آنها به دورههای تاریخی چون ساسانیان میرسد.
![](/images/thumb/f/fe/Qomesh_chuqabafun.jpg/350px-Qomesh_chuqabafun.jpg)
اختلاف سطح ۱۳ تا ۱۶ متری شهر با رودخانه، مردم را به این فکر واداشت تا با توجه به فصلی بودن آب رودخانه که در فصل زمستان پایین و در فصل تابستان بالا میآید، در محاسبهای دقیق و هوشمندانه، دُردونه قمش را طوری ایجاد کنند که بیشترین فشار مناسب برای طی کردن سی یا چهل کیلومتر مسافت زیرزمینی را داشته باشد. در دزفول به این قناتها و تونلهای آبرسان زیرزمینی «قمش» می گویند. قمش حجیون، قمش سرکنده، قمش آقامیر، سربطاق آمهدی، قمش چوقابفون و سر بطاق قل ننه از جمله قمشهای مشهور شهر هستند. به ورودی قمش سربطاق گفته می شود.
این قمشها اگرچه همان قنات هستند و مانند لولهکشی کار انتقال آب را انجام میدهند، در واقع با هم تفاوت دارند و فرقشان این است که قنات آبهای زیرزمینی را جمع میکند، اما قمش آب های سطحی مثل رودها و رودخانهها بهرهبرداری میکند.
در شهر دزفول نزدیک به ۱۵ قمش وجود دارد که تا دهههای ۵۰ و ۶۰ شمسی نیز به حیات خود ادامه دادند. اما همه آنها با توسعه شهری و شبکه آبرسانی از رونق افتاده و متروکه شده اند. قنات چوقابافان یکی از قناتهایی است که اخیرا بازسازی شده و برای بازدید عمومی در درسترس است.[۱]
پانویس
- ↑ «قمش چوقابافان (قنات تاریخی مومنان)». سایت کجارو.