پل قدیم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۰ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{coord|32.381983385960034|48.39037708273873|type:landmark|display=title}} | |||
{{جعبه اطلاعات جای‌های تاریخی ایران | {{جعبه اطلاعات جای‌های تاریخی ایران | ||
| نام = پل قدیم | | نام = پل قدیم | ||
| روی‌نقشه = آری | | روی‌نقشه = آری | ||
| تصویر = Dezful Sasanid Bridge On Rainy Sunrise.jpg | | تصویر = Dezful Sasanid Bridge On Rainy Sunrise.jpg | ||
| اندازه تصویر = 270 | | اندازه تصویر = 270 | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
| }} | | }} | ||
{{مکان روی نقشه دزفول | |||
| عرض‌جغرافیایی = 32.381983385960034 | |||
| طول‌جغرافیایی = 48.39037708273873 | |||
|اندازه‌تصویر = 400 | |||
}} | |||
'''پل قدیم''' /powl-e qadim/ یا «پل ساسانی» مهم‌ترین اثر تاریخی شهر دزفول است. این پل که دو منطقه شرقی و غربی شهر را به هم وصل می‌سازد، در حقیقت یکی از راه‌های ارتباطی منطقه جندی شاپور و سرزمین بین‌النهرین بوده، که به دستور شاپور اول ساخته شده‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=قدیمی‌ترین پل جهان در دزفول|نشانی=http://article.tebyan.net/64389/قديمي-ترين-پل-جهان-در-دزفول|وبگاه=article.tebyan.net|بازبینی=2020-12-18|نام=موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی|نام خانوادگی=تبیان}}</ref> | |||
'''پل قدیم''' مهم‌ترین اثر تاریخی شهر است. این پل که دو منطقه شرقی و غربی | |||
== تاریخچه == | == تاریخچه == | ||
این پل در سال ۲۶۰ میلادی (در حدود ۱۷۵۰ سال پیش) به دستور شاپور اول ساسانی و بدست ده‌ها هزار اسیر رومی بر روی | این پل در سال ۲۶۰ میلادی (در حدود ۱۷۵۰ سال پیش) به دستور شاپور اول ساسانی و بدست ده‌ها هزار اسیر رومی بر روی [[رودخانه دز]] ساخته شد و به همین دلیل این پل به '''پل رومی''' نیز مشهور است. برای حفاظت از پل قلعه‌ای بنا شد که در محل قدیمی آن، محله‌ای به همین نام ([[قلعه]]) وجود دارد. | ||
پل دارای ۱۴ دهانه است و آب رودخانه دز از زیر آن عبور می‌کند، پل قدیم از سنگ ساروج و آهک بنا شده و در دوران حکومت عضدالدوله دیلمی، صفویان و پهلوی باز سازی شده‌است اما پایه‌های پل حکایت از دوران ساسانی دارد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=پل دزفول با قدمت 17 قرن همچنان محل تردد خودروهاست / عکس|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/51493/پل-دزفول-با-قدمت-17-قرن-همچنان-محل-تردد-خودروهاست-عکس|وبگاه=خبرآنلاین|تاریخ=2010-03-30|بازبینی=2020-12-18|کد زبان=fa}}</ref> | |||
== ساختار تاریخی == | == ساختار تاریخی == | ||
این پل برروی [[رودخانه دز]] واقع شده و ساختمان فعلی آن در دوران صفویه بر روی ساختمان قبلی بنا شده‌است. ساختمان این پل متشکل از بافت معماری متعلق به سه دوره تاریخی است. بخش‌هایی از پایه‌های پل مربوط به دوره ساسانی و بخش طاقدیسی پل مربوط به دوره صفویه و از نمونه‌های طاقهای دوره اسلامی است و سرانجام بخش عرشه پل که از مصالح جدیدی همچون سیمان و فلز ساخته شده‌است مربوط به دوره پهلوی اول است. پس از احداث [[سد دز]] فشار آب رودخانه بر این پل بسیار کاهش یافت. | این پل برروی [[رودخانه دز]] واقع شده و ساختمان فعلی آن در دوران صفویه بر روی ساختمان قبلی بنا شده‌است. ساختمان این پل متشکل از بافت معماری متعلق به سه دوره تاریخی است. بخش‌هایی از پایه‌های پل مربوط به دوره ساسانی و بخش طاقدیسی پل مربوط به دوره صفویه و از نمونه‌های طاقهای دوره اسلامی است و سرانجام بخش عرشه پل که از مصالح جدیدی همچون سیمان و فلز ساخته شده‌است مربوط به دوره پهلوی اول است. پس از احداث [[سد دز]] فشار آب رودخانه بر این پل بسیار کاهش یافت. | ||
== عبور و تردد | == عبور و تردد بر روی پل == | ||
پل قدیم دزفول از معدود پل‌هایی در دنیاست که با داشتن بیش از هفده قرن، عبور و مرور خودروها بر روی آن انجام می‌شده‌است. این ترددها موجب تخریب و سست کردن پایه‌ها و نابود شدن پل به صورت تدریجی می‌انجامید که بالاخره در سال‌های ۸۸، ۸۹ ه.ش این موضوع جدی گرفته شد و تردد خودروها به کلی از روی این پل باستانی متوقف شد و هم‌اکنون گذر با پای پیاده از روی آن ممکن است.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=https://www.tabnak.ir/fa/news/59350/تخريب-پل-1800-ساله-دزفول-با-چرخ-خودرو | عنوان=تخریب پل ۱۸۰۰ ساله دزفول با چرخ خودرو}}</ref> | پل قدیم دزفول از معدود پل‌هایی در دنیاست که با داشتن بیش از هفده قرن، عبور و مرور خودروها بر روی آن انجام می‌شده‌است. این ترددها موجب تخریب و سست کردن پایه‌ها و نابود شدن پل به صورت تدریجی می‌انجامید که بالاخره در سال‌های ۸۸، ۸۹ ه.ش این موضوع جدی گرفته شد و تردد خودروها به کلی از روی این پل باستانی متوقف شد و هم‌اکنون گذر با پای پیاده از روی آن ممکن است.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=https://www.tabnak.ir/fa/news/59350/تخريب-پل-1800-ساله-دزفول-با-چرخ-خودرو | عنوان=تخریب پل ۱۸۰۰ ساله دزفول با چرخ خودرو}}</ref> | ||
[[پرونده:Polghadim-dezful.jpg|بندانگشتی|راست|150px|<!--توضیح-->]] | |||
در میانه دهه هفتاد شمسی سازه ای فولادی در عرشه شمالی پل به منظور تعریض بخش قدیمی پل برای احداث پیاده رو احداث شد. علاوه بر این سازه فولادی، دیواری آجری نیز برای جدا کردن پباده رو از سواره رو ساخته شد که به دلیل وزن بالا و اعمال فشار زیاد بر روی پل بعد از چند سال تخریب شد. بخش اعظم سازه فولادی بخش غربی نیز در سال ۱۳۹۰ جمع آوری شد. | |||
{{-}} | {{-}} | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۶: | ||
{{وسط‌چین}} | {{وسط‌چین}} | ||
<gallery widths="140" heights="120" mode="packed"> | <gallery widths="140" heights="120" mode="packed"> | ||
پرونده:Mohammad reza 100 R 1944 (2).jpg|تصویر پل قدیم | پرونده:Mohammad reza 100 R 1944 (2).jpg|تصویر پل قدیم پشت اسکناس قدیمی | ||
پرونده:Old Bridge of Dezful.jpg|نقاشی پل | پرونده:Old Bridge of Dezful.jpg|نقاشی پل قدیم، توسط جهانگردی غربی، چاپ شده در کتابی به سال ۱۸۷۰ | ||
پرونده:Old bridge of dezful 3.jpg|عکسی از پل قدیم | پرونده:Old bridge of dezful 3.jpg|عکسی از پل قدیم | ||
پرونده:Polghadim-dezful.jpg|ریزش قسمتی از پیاده‌روی پل قدیم | پرونده:Polghadim-dezful.jpg|ریزش قسمتی از پیاده‌روی پل قدیم | ||
پرونده:pole ghadim tashie.jpg|مراسم تشییع شهدای جنگ | |||
</gallery> | </gallery> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{پل های رودخانه}} | |||
== پانویس == | |||
[[رده:مکان ها]] | [[رده:مکان ها]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۱۱
| پل قدیم | |
|---|---|
 نمای جنوبی پل قدیم | |
| نام | پل قدیم |
| اطلاعات اثر | |
| نام محلی | پل کونه |
| نام‌های دیگر | پل ساسانی |
| نام‌های قدیمی | پل اندامش |
| نوع بنا | سنگی با روکش آجری |
| سال‌های مرمت | صفویه و پهلوی یکم |
| کاربری | پل |
| کاربری کنونی | پل عابر پیاده |
| دیرینگی | بیش از ۱۷ قرن |
| دورهٔ ساخت اثر | ساسانیان |
| بانی اثر | شاپور اول |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۸۴ |
| تاریخ ثبت ملی | ۱۵ دی ۱۳۱۰ |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | بله |
  پل قدیم | |
| مکان پل قدیم روی نقشه دزفول |
پل قدیم /powl-e qadim/ یا «پل ساسانی» مهم‌ترین اثر تاریخی شهر دزفول است. این پل که دو منطقه شرقی و غربی شهر را به هم وصل می‌سازد، در حقیقت یکی از راه‌های ارتباطی منطقه جندی شاپور و سرزمین بین‌النهرین بوده، که به دستور شاپور اول ساخته شده‌است.[۱]
تاریخچه
این پل در سال ۲۶۰ میلادی (در حدود ۱۷۵۰ سال پیش) به دستور شاپور اول ساسانی و بدست ده‌ها هزار اسیر رومی بر روی رودخانه دز ساخته شد و به همین دلیل این پل به پل رومی نیز مشهور است. برای حفاظت از پل قلعه‌ای بنا شد که در محل قدیمی آن، محله‌ای به همین نام (قلعه) وجود دارد.
پل دارای ۱۴ دهانه است و آب رودخانه دز از زیر آن عبور می‌کند، پل قدیم از سنگ ساروج و آهک بنا شده و در دوران حکومت عضدالدوله دیلمی، صفویان و پهلوی باز سازی شده‌است اما پایه‌های پل حکایت از دوران ساسانی دارد.[۲]
ساختار تاریخی
این پل برروی رودخانه دز واقع شده و ساختمان فعلی آن در دوران صفویه بر روی ساختمان قبلی بنا شده‌است. ساختمان این پل متشکل از بافت معماری متعلق به سه دوره تاریخی است. بخش‌هایی از پایه‌های پل مربوط به دوره ساسانی و بخش طاقدیسی پل مربوط به دوره صفویه و از نمونه‌های طاقهای دوره اسلامی است و سرانجام بخش عرشه پل که از مصالح جدیدی همچون سیمان و فلز ساخته شده‌است مربوط به دوره پهلوی اول است. پس از احداث سد دز فشار آب رودخانه بر این پل بسیار کاهش یافت.
عبور و تردد بر روی پل
پل قدیم دزفول از معدود پل‌هایی در دنیاست که با داشتن بیش از هفده قرن، عبور و مرور خودروها بر روی آن انجام می‌شده‌است. این ترددها موجب تخریب و سست کردن پایه‌ها و نابود شدن پل به صورت تدریجی می‌انجامید که بالاخره در سال‌های ۸۸، ۸۹ ه.ش این موضوع جدی گرفته شد و تردد خودروها به کلی از روی این پل باستانی متوقف شد و هم‌اکنون گذر با پای پیاده از روی آن ممکن است.[۳]
در میانه دهه هفتاد شمسی سازه ای فولادی در عرشه شمالی پل به منظور تعریض بخش قدیمی پل برای احداث پیاده رو احداث شد. علاوه بر این سازه فولادی، دیواری آجری نیز برای جدا کردن پباده رو از سواره رو ساخته شد که به دلیل وزن بالا و اعمال فشار زیاد بر روی پل بعد از چند سال تخریب شد. بخش اعظم سازه فولادی بخش غربی نیز در سال ۱۳۹۰ جمع آوری شد.
نگارخانه
تصویر پل قدیم پشت اسکناس قدیمی
نقاشی پل قدیم، توسط جهانگردی غربی، چاپ شده در کتابی به سال ۱۸۷۰
عکسی از پل قدیم
ریزش قسمتی از پیاده‌روی پل قدیم
مراسم تشییع شهدای جنگ
.jpg)
پانویس
- ↑ تبیان، موسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی. «قدیمی‌ترین پل جهان در دزفول». article.tebyan.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۸.
- ↑ «پل دزفول با قدمت 17 قرن همچنان محل تردد خودروهاست / عکس». خبرآنلاین. ۲۰۱۰-۰۳-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۱۸.
- ↑ «تخریب پل ۱۸۰۰ ساله دزفول با چرخ خودرو».