باغ گودول: تفاوت میان نسخه‌ها

مختصات: ۳۲°۲۳′۳۶″شمالی ۴۸°۲۳′۵۲″شرقی / ۳۲٫۳۹۳۲۰۹۲۲۳۵۸۱۳۳°شمالی ۴۸٫۳۹۷۸۳۵۳۹۵۵۱۹۹۷°شرقی / 32.39320922358133; 48.39783539551997
از دزفول ویکی
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
  {{coord|32.39320922358133|48.39783539551997|type:landmark|display=title}}
  {{coord|32.39320922358133|48.39783539551997|type:landmark|display=title}}
[[پرونده:Bagh godul.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|باغ گودول<!--توضیح-->]]
'''باغ گودول''' /bāġ godul/  یا '''باغ گازر''' /bāġ gāzer/ یکی از باغات قدیمی است که در شمال بافت قدیمی شهر در محله [[کرناسیون]] و جنب خیابان آیت الله قاضی واقع بوده است.


این باغ اکنون به پارک و زمین چمن تبدیل شده و در مالکیت [[شهرداری دزفول]] قرار دارد.
{{جعبه اطلاعات جای‌های تاریخی ایران
| نام              = باغ گودول
| روی‌نقشه          = آری
| عرض‌جغرافیایی    =32.39320922358133
| طول‌جغرافیایی    =48.39783539551997
| تصویر            =Bagh godul.jpg
| اندازه تصویر    = 250
| عنوان تصویر      =
| استان            =
| شهرستان          =
| بخش              =
| نام محلی        =
| نام‌های دیگر      = باغ گازر
| نام‌های قدیمی    =
| نوع بنا          = مزرعه و سیستم آبیاری قدیمی
| سال‌های مرمت      =
| کاربری          = مزرعه و بوستان
| کاربری کنونی    =
| دیرینگی          =
| شماره ثبت        = ۲۹۱۷۵
| تاریخ ثبت ملی    =
| دوره ساخت اثر    =
| بانی اثر        =
| مالک اثر        =شهرداری دزفول
| مالک فعلی اثر    =
| شماره ثبت یونسکو =
| تاریخ ثبت یونسکو =
| امکان بازدید    = دارد
| شماره تلفن      =
| وبگاه            =
| پانویس          =
}}


'''باغ گودول''' /bāġ godul/  یا '''باغ گازر''' /bāġ gāzer/ [[باغ]] یا مزرعه ای قدیمی جهت کشت صیفی و سبزیجات بوده که با وجود قنات و تونل های متعدد، آب [[رودخانه دز]] را با سیستم آبیاری مهندسی شده ای به نام [[گاو چاه]] منتقل می نموده که هم اکنون تنها آثاری محدودی و بخش کوچکی از آن بعنوان بوستان بجای مانده است که در شمال بافت قدیمی شهر در محله [[کرناسیون]] و جنب خیابان آیت الله قاضی واقع است.
این باغ اکنون دوباره احیا شده در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.


==سازه های آبی==
==سازه های آبی==
سازه های آبی موجود در این مزرعه زیبا که هنوز هم به حیات خود ادامه میدهد از چند حلقه چاه تشکیل شده است که با نظم هندسی خاصی در کنار هم قرار گرفته اند .
سازه های آبی موجود در این مزرعه که هنوز هم به حیات خود ادامه میدهد از چند حلقه چاه تشکیل شده است که با نظم هندسی خاصی در کنار هم قرار گرفته اند.
با  بستن بک دلو به گردن چهارپا( غالبا از گاو استفاده کرده اند ) و حرکت دادن گاو در امتداد مسیری معین آب را از چاه بالا می کشیدند .
با  بستن یک دلو به گردن چهارپا (غالبا از گاو استفاده کرده اند) و حرکت دادن گاو در امتداد مسیری معین آب را از چاه بالا می کشیدند .
با حرکت گاو به سمت چاه و دقیقا زمانی که پاهای گاو به لبه حوض برخورد میکرد  دلو در چاه می افتاد به این لبه از حوضها دس گو (دست گاو) گفته می شد .
با حرکت گاو به سمت چاه و دقیقا زمانی که پاهای گاو به لبه حوض برخورد میکرد  دلو در چاه می افتاد به این لبه از حوضها دس گو (دست گاو) گفته می شد.
جهت سهولت حرکت حیوان مسیر برگشت به صورت شیبدار اجرا میشد و غالبا سقفی بر روی این مسیر ساخته میشد تا هم حیوان و هم فردی حیوان را هدایت می کرد از گزند آفتاب در امان بمانند.این حوضچه ها علاوه بر تامین آب مصرفی در مزرعه، آب شرب ساکنان محله را هم تامین می کرد.با آب گیری حوضچه های باغ گودول قنات به مسیر خود ادامه میدهد و به گاوچاه کنار حمام کرناسیون رسیده و آن را پرآب می کند .آب در حوضچه های کنار ورودی حمام انبار شده و سپس آب با لوله های تنبوشه ای به مخازن آب سرد که از بام حمام قابل رویت است منتقل می شود
جهت سهولت حرکت حیوان مسیر برگشت به صورت شیبدار اجرا میشد و غالبا سقفی بر روی این مسیر ساخته میشد تا هم حیوان و هم فردی حیوان را هدایت می کرد از گزند آفتاب در امان بمانند. این حوضچه ها علاوه بر تامین آب مصرفی در مزرعه، آب شرب ساکنان محله را هم تامین می کرد. با آب گیری حوضچه های باغ گودول قنات به مسیر خود ادامه می‌دهد و به گاوچاه کنار [[حمام کرناسیون]] رسیده و آن را پرآب می کند. آب در حوضچه های کنار ورودی حمام انبار شده و سپس آب با لوله های تنبوشه ای به مخازن آب سرد که از بام حمام قابل رویت است منتقل می شود. <ref>{{یادکرد وب |نویسنده = گیتی فروز|نشانی=http://dezpars.ir/?p=2275 |عنوان=بوستان باغ گودول دزفول | ناشر =سایت دزپارس |تاریخ = |تاریخ بازبینی= }}</ref>
.یکی از ظرافت های فنون انتقال آب که در ابن حمام بسیار زیبا به اجرا در آمده ساخت حوضچه ای کوچک در نزدیکی پلکانی است که سربینه مردانه را به آتشخانه و مخازن سوخت حمام متصل میکند.این حوضچه کوچک به عنوان یک دریچه بازدید عمل کرده و مسئول حمام بدون نیاز به مراجعه به پشت بام با رویت سطح آب در این دریچه از میزان آب موجود در حوضچه ها مطلع شده است .و این تکنیک کاملا آگاهانه و با اشراف به یکی از مباحث مهم فیزید به نام  قانون ظروف به هم مرتبط اجرا شده است .
 
ظروف مرتبطه، به ظروفی گفته می‌شود که از بخش زیرین و توسط مجرایی به یکدیگر متصل باشند به گونه‌ای که وقتی در یکی از ظرف های مرتبطه مایعی بریزند به ظروف دیگر می‌رود و با وجود اختلاف شکل ظروف، مایع در همگی در یک سطح ارتفاع قرار می‌گیرد.
 
در این سازه آبی حوضچه های آب و دریچه کنترل به مثابه ی ظروفی هستند که با یک کانال افقی از زیر به هم مرتبط می شوند .


با آب گیری حوضچه ها آب از طریق کانال زیرین به دریچه های کنترل هدایت میشود و سطح قرارگیری آب در این دو عنصر یکسان خواهد بود.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = گیتی فروز|نشانی=http://dezpars.ir/?p=2275 |عنوان=بوستان باغ گودول دزفول | ناشر =سایت دزپارس |تاریخ = |تاریخ بازبینی= }}</ref>
==نام==
نام گودول از ترکیب دو واژه [[گو]] (به معنای گاو) و [[دول]] (به معنای دلو) است که بخاطر وجود سامانه آبی بدین نام خوانده شده است.


==پانویس==
==پانویس==
[[رده:باغ های دزفول]]
[[رده:باغ های دزفول]]
[[رده:مکان ها]]
[[رده:مکان ها]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۲۳:۱۰


باغ گودول
Bagh godul.jpg
نامباغ گودول
اطلاعات اثر
نام‌های دیگرباغ گازر
نوع بنامزرعه و سیستم آبیاری قدیمی
کاربریمزرعه و بوستان
مالک اثرشهرداری دزفول
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۲۹۱۷۵
اطلاعات بازدید
امکان بازدیددارد
باغ گودول بر دزفول واقع شده‌است
باغ گودول
روی نقشه ایران
۳۲°۲۳′۳۶″شمالی ۴۸°۲۳′۵۲″شرقی / ۳۲٫۳۹۳۲۰۹۲۲۳۵۸۱۳۳°شمالی ۴۸٫۳۹۷۸۳۵۳۹۵۵۱۹۹۷°شرقی / 32.39320922358133; 48.39783539551997

باغ گودول /bāġ godul/ یا باغ گازر /bāġ gāzer/ باغ یا مزرعه ای قدیمی جهت کشت صیفی و سبزیجات بوده که با وجود قنات و تونل های متعدد، آب رودخانه دز را با سیستم آبیاری مهندسی شده ای به نام گاو چاه منتقل می نموده که هم اکنون تنها آثاری محدودی و بخش کوچکی از آن بعنوان بوستان بجای مانده است که در شمال بافت قدیمی شهر در محله کرناسیون و جنب خیابان آیت الله قاضی واقع است.

این باغ اکنون دوباره احیا شده در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

سازه های آبی

سازه های آبی موجود در این مزرعه که هنوز هم به حیات خود ادامه میدهد از چند حلقه چاه تشکیل شده است که با نظم هندسی خاصی در کنار هم قرار گرفته اند. با بستن یک دلو به گردن چهارپا (غالبا از گاو استفاده کرده اند) و حرکت دادن گاو در امتداد مسیری معین آب را از چاه بالا می کشیدند . با حرکت گاو به سمت چاه و دقیقا زمانی که پاهای گاو به لبه حوض برخورد میکرد دلو در چاه می افتاد به این لبه از حوضها دس گو (دست گاو) گفته می شد. جهت سهولت حرکت حیوان مسیر برگشت به صورت شیبدار اجرا میشد و غالبا سقفی بر روی این مسیر ساخته میشد تا هم حیوان و هم فردی حیوان را هدایت می کرد از گزند آفتاب در امان بمانند. این حوضچه ها علاوه بر تامین آب مصرفی در مزرعه، آب شرب ساکنان محله را هم تامین می کرد. با آب گیری حوضچه های باغ گودول قنات به مسیر خود ادامه می‌دهد و به گاوچاه کنار حمام کرناسیون رسیده و آن را پرآب می کند. آب در حوضچه های کنار ورودی حمام انبار شده و سپس آب با لوله های تنبوشه ای به مخازن آب سرد که از بام حمام قابل رویت است منتقل می شود. [۱]

نام

نام گودول از ترکیب دو واژه گو (به معنای گاو) و دول (به معنای دلو) است که بخاطر وجود سامانه آبی بدین نام خوانده شده است.

پانویس

  1. گیتی فروز. «بوستان باغ گودول دزفول». سایت دزپارس.